قوانین مالیاتی از مهمترین منابع درآمدی دولتها هستند. در کنار آن، مالیات ابزار مهمی برای اجرای سیاستهای عدالتمحور و کاهش فشار اقتصادی بر اقشار کمدرآمد محسوب میشود. از ویژگیهای اصلی مالیات میتوان به تحمیلی بودن، قانونی بودن و بلاعوض بودن آن اشاره کرد. یکی از انواع مالیات که در سالهای اخیر توجه زیادی را جلب کرده، قانون مالیات بر خانههای خالی است.
قانون مالیات بر خانههای خالی چیست؟
قانون مالیات بر خانههای خالی با هدف افزایش عرضه مسکن و کاهش قیمت اجارهبها تصویب شده است. طبق این قانون، مالکان واحدهای مسکونی که خانه خود را نه اجاره میدهند و نه میفروشند، موظف به پرداخت مالیات به دولت هستند. میزان مالیات خانههای خالی بهمراتب بیشتر از مالیات خانههای اجارهای است تا صاحبان ملک تشویق به عرضه خانههای خود در بازار شوند.
بر اساس این قانون، تمامی مالکان و مستأجران باید اطلاعات ملک خود را در سامانه ملی املاک و اسکان کشور ثبت کنند تا تعداد خانههای خالی مشخص شود و دولت بتواند برای کنترل بازار و ساخت مسکن جدید برنامهریزی کند.
زمان اجرای قانون مالیات بر خانههای خالی
اجرای رسمی این قانون از تیرماه ۱۴۰۰ آغاز شده است. دولت برآورد کرده که از محل مالیات بر خانههای لوکس حدود ۷۰۷ میلیارد تومان و از خانههای خالی حدود ۲۰۰ میلیارد تومان درآمد کسب کند.
همچنین طرحی به نام مشوق سوتزنی برای گزارش خانههای خالی در نظر گرفته شده است؛ بر اساس این طرح، هر شهروندی که خانه خالی را گزارش دهد، ۵ درصد از مالیات آن ملک را بهعنوان پاداش دریافت میکند.
مالکان موظفاند حداکثر تا ۶۰ روز پس از ابلاغ دستورالعمل وزارت راه و شهرسازی، اطلاعات ملک خود را در سامانه ثبت کنند.
چه کسانی مشمول مالیات بر خانههای خالی میشوند؟
قانون مالیات مستقیم بر خانههای خالی که در ۵ آذر ۱۳۹۹ به تصویب مجلس رسید، موارد زیر را شامل میشود:
1- این قانون فقط مربوط به واحدهای مسکونی است و شامل املاک تجاری یا اداری نمیشود.
2- واحدهایی که در شهرهای بالای ۱۰۰ هزار نفر جمعیت قرار دارند، مشمول مالیات بر خانه خالی هستند. در شهرهای کوچکتر، در صورت ثبتنشدن ملک در سامانه املاک، جریمهای معادل ۲۰ درصد مالیات سال اول یا ۶ برابر اجاره ماهانه برای مالک در نظر گرفته میشود.
3- واحدهایی که در طول سال مالیاتی بیش از ۱۲۰ روز خالی بمانند مشمول مالیات خواهند شد.
مدت زمان مجاز خالی ماندن خانهها
-
خانههای نوساز نیستند: تا ۱۲۰ روز میتوانند خالی بمانند. در صورت انتقال مالکیت، مالک جدید نیز همین مهلت را دارد.
-
خانههای نوساز: پس از صدور گواهی پایان کار، فقط ۱۲ ماه مجاز به خالی ماندن هستند.
-
پروژههای انبوهسازی: حداکثر ۱۸ ماه برای فروش یا اجاره فرصت دارند.
نحوه محاسبه مالیات بر خانههای خالی
طبق ماده ۵۲ و ۵۳ قانون مالیاتهای مستقیم، واحدهای مسکونی زیر ۱۵۰ متر در تهران و مراکز استانها، و زیر ۲۰۰ متر در سایر شهرها در صورت اجاره دادن، از مالیات اجاره معاف هستند. اما اگر بیش از ۱۲۰ روز خالی بمانند، دیگر معافیتی ندارند و مالیات بر اساس اجاره فرضی ملک محاسبه میشود.
میزان مالیات به ترتیب زیر است:
-
سال اول: ۶ برابر مالیات متعلقه
-
سال دوم: ۱۲ برابر مالیات متعلقه
-
سال سوم: ۱۸ برابر مالیات متعلقه
مثال از محاسبه مالیات خانه خالی
فرض کنید اجاره ماهیانه یک واحد ۵ میلیون تومان باشد:
-
ابتدا ۲۵٪ بابت استهلاک ملک کسر میشود:
۵,۰۰۰,۰۰۰ × ۲۵٪ = ۱,۲۵۰,۰۰۰ → مبلغ خالص = ۳,۷۵۰,۰۰۰ تومان -
سپس مبلغ سالانه محاسبه میشود:
۳,۷۵۰,۰۰۰ × ۱۲ = ۴۵,۰۰۰,۰۰۰ تومان
چون مبلغ کمتر از ۵۰ میلیون است، نرخ مالیات ۱۵٪ محاسبه میشود:
۳,۷۵۰,۰۰۰ × ۱۵٪ = ۵۶۲,۵۰۰ تومان مالیات سالانه
در نتیجه: -
سال اول → ۵۶۲,۵۰۰ × ۶ = ۳,۳۷۵,۰۰۰ تومان
-
سال دوم → ۵۶۲,۵۰۰ × ۱۲ = ۶,۷۵۰,۰۰۰ تومان
-
سال سوم → ۵۶۲,۵۰۰ × ۱۸ = ۱۰,۱۲۵,۰۰۰ تومان
جریمه عدم ثبت اطلاعات در سامانه املاک
مالکان موظفاند اطلاعات ملک خود را در سامانه ملی املاک ثبت کنند. در صورت عدم ثبت، جریمهای مطابق قانون تعیین میشود:
-
در شهرهای زیر ۱۰۰ هزار نفر: ۲۰٪ جریمه مالیاتی
-
در شهرهای بزرگ: علاوه بر پرداخت مالیات خانه خالی، مالک باید معادل همان مبلغ مالیات را نیز بهعنوان جریمه بپردازد.
سخن پایانی
قانون مالیات بر خانههای خالی با هدف کنترل بازار مسکن و جلوگیری از احتکار ملک طراحی شده است. این قانون، مالکان را به عرضه سریعتر خانههای خالی ترغیب میکند تا تعادل در بازار اجاره و خرید مسکن ایجاد شود. برای اطلاع دقیق از وضعیت مالیاتی ملک خود، بهتر است اطلاعات را در سامانه ملی املاک و اسکان ثبت کرده و از خدمات آنلاین اپلیکیشن هیرکان برای مدیریت و بررسی امور مالی ساختمان استفاده کنید.
