ایمنی برق ساختمان یکی از مهمترین نکاتی است که معمولاً تا زمان وقوع حادثه مورد توجه قرار نمیگیرد. بخش عمدهای از آتشسوزیها و برقگرفتگیها در ساختمانهای مسکونی و اداری ناشی از بیتوجهی به نگهداری تأسیسات برقی است. مدیران ساختمان نقش کلیدی در کاهش این خطرات دارند و با نظارت، بازرسی منظم و استفاده از تجهیزات استاندارد میتوانند سلامت سیستم برق را تضمین کنند. در این مقاله، یک چکلیست کامل برای ایمنی برق ساختمان ارائه شده است تا مدیران با رعایت آن، خطرات احتمالی را به حداقل برسانند و آسایش ساکنین را حفظ کنند.
بررسی سلامت تابلو برق اصلی ساختمان
تابلو برق مرکز فرمان سیستم الکتریکی ساختمان است و هر نقص در آن میتواند باعث اتصالی، افزایش حرارت یا آتشسوزی شود.
اقدامات ضروری:
-
هر سه ماه یکبار بازدید تابلو برق توسط برقکار مجاز انجام شود.
-
فیوزها، کلیدها و اتصالات از برندهای معتبر و دارای نشان استاندارد باشند.
-
درب تابلو برق قفلدار باشد تا دسترسی غیرمجاز محدود شود.
-
از آویزان کردن اشیاء یا چسباندن وسایل فلزی به تابلو خودداری شود.
نکته مدیریتی:
مدیران ساختمان بهتر است فرم بازرسی تابلو برق داشته باشند تا هر بازدید با تاریخ و امضای تکنسین ثبت شود. این مستندسازی در مواقع بروز حادثه بسیار مفید است.
عملکرد صحیح کلید محافظ جان (RCD)
کلید محافظ جان از مهمترین تجهیزات در جلوگیری از برقگرفتگی است و با شناسایی جریانهای نشتی برق را قطع میکند.
چگونه بررسی کنیم:
روی اکثر کلیدها دکمهای با عنوان TEST وجود دارد. با فشار دادن آن، جریان باید قطع شود. در صورت عدم عملکرد، کلید فوراً باید تعویض شود.
نکته مهم:
این کلید باید در مسیر برق اصلی ساختمان نصب شود تا تمام واحدها و مشاعات را پوشش دهد.
وجود سیستم ارت استاندارد
سیستم ارت (زمین کردن) جریانهای نشتی را به زمین هدایت میکند و از برقگرفتگی جلوگیری میکند.
نکات اجرایی:
-
وجود چاه ارت در هر ساختمان الزامی است.
-
سالی یکبار مقاومت زمین اندازهگیری شود (مطلوب زیر ۲ اهم).
-
در صورت افزایش مقاومت، چاه ارت بازسازی شود.
توصیه حرفهای:
از قرار دادن سیم ارت در مسیرهای غیرایمن یا نزدیک رطوبت خودداری کنید و هرگونه اتصال شل سریعاً ترمیم شود.
سیمکشی ایمن در مشاعات و پارکینگها
سیمکشی نامناسب از عوامل اصلی آتشسوزی است و مشاعات و پارکینگها به دلیل رطوبت و تردد، نقاط پرخطر محسوب میشوند.
چکلیست ایمنی:
-
سیمها در لوله یا داکت PVC مقاوم عبور داده شوند.
-
از کابلهای با سطح مقطع مناسب و استاندارد استفاده شود.
-
سیمکشیهای قدیمی یا پوسیده تعویض شوند.
-
چراغهای پارکینگ دارای درجه حفاظت IP حداقل ۴۴ باشند.
نکته مدیریتی:
مدیران میتوانند سالی یکبار شرکت خدمات تأسیسات را برای تست سیمکشی دعوت کنند و گزارشی از وضعیت ساختمان دریافت کنند.
ایمنی سیستم برق آسانسور
آسانسور یکی از تجهیزات حیاتی است و خرابی آن تهدید جدی برای ساکنین ایجاد میکند.
اقدامات ضروری:
-
تابلو برق آسانسور جدا از تابلو اصلی ساختمان باشد.
-
سیمهای مسیر چاه آسانسور در کانال مجزا و با عایق مقاوم قرار گیرند.
-
سیستم روشنایی اضطراری آسانسور ماهانه تست شود.
-
فقط شرکتهای دارای مجوز رسمی مجاز به سرویس آسانسور هستند.
پیشنهاد مدیریتی:
گزارش هر سرویس آسانسور در سامانه مدیریت ساختمان ثبت شود تا سابقه نگهداری مستند باشد.
آموزش ایمنی به ساکنین
آگاهی کاربران کلید موفقیت برنامههای ایمنی است.
راهکارهای ساده:
-
نصب برگه راهنمای برق اضطراری در لابی و راهروها.
-
اطلاعرسانی در گروه ساختمان درباره خطرات وسایل غیراستاندارد.
-
توصیه به استفاده از محافظ برق برای وسایل گرانقیمت.
نکته مدیریتی:
آموزشهای کوتاه فصلی، حتی ۱۵ دقیقه با تکنسین، آگاهی جمعی را بالا میبرد.
جلوگیری از انشعابات غیرمجاز
برق غیرمجاز در مشاعات خطرناک و غیرقانونی است.
اقدام مدیریتی:
-
در بازرسیهای دورهای سیمکشیها بررسی شود.
-
انشعاب غیرمجاز با مستندات کتبی به هیئتمدیره گزارش شود.
-
مسیرهای تغذیه روشنایی مشاعات برچسبگذاری شوند.
بررسی سیستم روشنایی اضطراری
روشنایی اضطراری جان افراد را هنگام قطع برق نجات میدهد.
نکات فنی:
-
استفاده از چراغهای اضطراری با باتری داخلی.
-
تست عملکرد هر چراغ ماهانه انجام شود.
-
باتریها هر ۲ تا ۳ سال تعویض شوند.
پیشنهاد مدیریتی:
زمان تست دورهای در تقویم سامانه ثبت شود تا هشدار یادآوری فعال شود.
خرید تجهیزات استاندارد
استفاده از تجهیزات بیکیفیت رایجترین اشتباه در نگهداری ساختمان است.
توصیهها:
-
تجهیزات دارای نشان استاندارد و گواهی اصالت باشند.
-
از برندهای معتبر داخلی یا بینالمللی استفاده شود.
-
قطعات جایگزین مطابق نوع و ظرفیت قبلی باشند.
نکته مدیریتی:
مدیران باید فاکتور خرید تجهیزات را نگهداری کنند تا در صورت بروز حادثه امکان پیگیری وجود داشته باشد.
مستندسازی و گزارش ایمنی
ایمنی بدون مستندسازی معتبر امکانپذیر نیست.
چکلیست گزارش:
-
تاریخ بازدید و سرویسها.
-
نام تکنسین یا شرکت خدماتی.
-
اقدامات انجامشده و وضعیت نهایی.
-
پیشنهادات برای بازرسی بعدی.
نکته مدیریتی:
ایمنی برق ساختمان یک فرآیند دائمی است. مدیرانی که با برنامهریزی، آموزش، نظارت و ثبت گزارشها عمل میکنند، خطرات را کاهش داده و اعتماد ساکنین را به دست میآورند. رعایت تست کلید محافظ جان، بازرسی سیمکشی، سیستم ارت و نگهداری تابلو برق، پایههای یک ساختمان ایمن را تشکیل میدهد.
